Kλεάνθης Γρίβας
ΚΛΑΥΔΙΟΣ Ο ΕΞΟΥΣΙΟΦΡΕΝΗΣ:
MΙΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 21 Νοεμβρίου 1988
Σήμερα, καμιά κοινωνία δεν μπορεί να είναι διαφανής όσο ισχύει το τραπεζικό απόρρητο, και καμιά κοινωνία δεν μπορεί να είναι ασφαλής όσο ισχύει το ιατρικό απόρρητο για τους φορείς της πολιτικής ισχύος. Γιατί και τα δυο ισχύουν απολύτως επιλεκτικά, και μόνο προς όεφελος των κατόχων, των φορέων και των διαχειριστών της εξουσίας.
Όταν ο υπερήλικας και ετοιμοθάνατος αυτοκράτορας Κλαύδιος (10 π.Χ.- 54 μ.Χ.), ο επονομαζόμενος «ηλίθιος κοσμοκράτορας» που έπασχε από γεροντική άνοια καταθλιπτικού και παρανοειδούς τύπου, ανασχημάτιζε την (υπό διαρκή ανασχηματισμό και πάντοτε μόλις ανασχηματισμένη) «αυλή» του, οι δημοσιογράφοι της εποχής (χρονικογράφοι) προκειμένου να ενημερωθούν δεν απευθύνονταν στον αναρμόδιο αυλικό «κυβερνητικό εκπρόσωπο» (που άλλωστε είχε «παραιτηθεί για να πολιτευτεί»), αλλά στο κατά τεκμήριο αρμοδιότερο Γραφείο Πληροφοριών της τότε «Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας» (που κατά σύμπτωση, ο σημερινός -και μέχρι τον Ιούνιο 1989- πρόεδρός της είναι Ελλην).
Για μια αδρή περιγραφή του Κλαύδιου ανατρέχω στον Κώστα Βάρναλη (K. Βάρναλης, Οι δικτάτορες) περιοριζόμενος σε μερικά σχόλια μέσα σε αγκύλες:
«Ο Κλαύδιος ήτανε αδύνατος και στο σώμα και στο πνεύμα [γι' αυτό τον συντηρούσαν με μεγάλες δόσεις κορτιζόνης και αναβολικών]. Όταν καθότανε στο θρόνο και δεν άνοιγε το στόμα του για να πει βλακείες, είχε θεωρία επιβλητική. Όταν όμως περπατούσε ή μιλούσε, τότε γινότανε γελοίος. Γιατί τα γόνατά του τρέμανε και έσερνε τα πόδια του στο πάτωμα».
[μια από τις συνήθεις παρενέργειες των νευροληπτικών που εντάσσονται στο γνωστό εξωπυραμιδικό σύνδρομο].
«Τις νύχτες όμως κοιμότανε λίγο και ξυπνούσε αξημέρωτα. Δεν χόρταινε ύπνο».
[οι υψηλές δόσεις κορτιζόνης προκαλούν διαταραχές του ύπνου και συμπτώματα μανιοκατάθλιψης για τα οποία χορηγούνται άλατα λιθίου που είναι εξόχως τοξικά, κυρίως για την καρδιά, το ήπαρ και τα νεφρά].
«Κι όπως όλοι οι σκληροί, ήτανε φοβητσιάρης. Φοβότανε τους σεισμούς»
[που σύμφωνα με μια «ψυχαναλυτική» εκδοχή της εποχής, συμβόλιζαν αποστασίες και κινήσεις αποσταθεροποίησής του].
«Ήτανε φοβερός φαγάς. Έτρωγε κι έπινε σα βόδι»
[η αυξημένη όρεξη ήταν μια από τις παρενέργειες των ψυχοφαρμάκων].
Αλλά ο Κλαύδιος «είναι λιγότερο γνωστός στην ιστορία σαν Κύριος του κόσμου και περισσότερο σαν κύριος της συζύγου του, της Μεσσαλίνας. Η Μεσσαλίνα είναι ένας ολοκληρωμένος τύπος των γυναικών της εποχής: τύπος ακολασίας, σκληρότητας και σπατάλης... Μόλις έγινε 16 χρονών κοριτσάκι, παντρεύτηκε τον Κλαύδιο που ήτανε 51... Και πήρε την εξουσία από τα γέρικα χέρια του αντρός της, και τυπικά και ουσιαστικά. Πήρε το δικαίωμα να παρίσταται στις συνεδριάσεις της Συγκλήτου».
Λίγο μετά τη δολοφονία της Μεσσαλίνας, «η ανεψιά Αγριππίνα ανέλαβε το ιερόν καθήκον να περιποιείται το θείο της, τον ηλίθιο Κλαύδιο». [Συνοικιακή ομορφιά, με κουλτούρα άρλεκιν και αισθητική κιτς], «η υπολογιστική και υποκριτική Αγριππίνα ήξερε να χαλιναγωγεί τα πάθη της, να χαλιναγωγεί την αισθησιακή της φύση και την ανηθικότητά της... με τις περιποιήσεις και με τα... καρδιοχτύπια της μπόρεσε να τυλίξει το γέρο. Και στο τέλος του έγινε απαραίτητη και την παντρεύτηκε. Την έκανε Αυγούστα. Από τώρα και στο εξής θα βασίλευε αυτή... Η Αγριππίνα την εποχή που παντρεύτηκε τον Κλαύδιο ήτανε 34 χρονών και κείνος 59...» [Και μετά τον Κλαύδιο, το χάος].
Η συνέχεια είναι γνωστή από την ιστορία: Ύστερα από μια σειρά ανακτορικών δολοπλοκιών, τον Κλαύδιο διαδέχθηκε ο Νέρων (γιος της Αγριππίνας από προηγούμενο γάμο της), και το συγγενολόι του ηλίθιου κοσμοκράτορα εκκαθαρίστηκε και δεν ξανάπαιξε κανένα ρόλο στη δημόσια ζωή.
Οι κατά τα άλλα λαλίστατοι ψυχίατροι της εποχής, που τυρβάζουν περί πολλά για να μην πουν τίποτα το ουσιαστικό, περιέπεσαν σε συλλογική αλαλία, αποφεύγοντας να αποφανθούν για την ψυχική αρρώστια του Κλαύδιου. Σίγουρα, όχι γιατί έτρεμαν τον Καίσαρα (είναι γνωστή η «γενναιότητα» της ψυχιατρικής συντεχνίας έναντι της εξουσίας), αλλά γιατί «σέβονταν» κάποια ανύπαρκτη ιατρική δεοντολογία και κάποιο ανυπόστατο ιατρικό απόρρητο.
Ύψιστος νόμος γι’ αυτούς δεν είναι «η σωτηρία της πατρίδας», αλλά η σωτηρία η δική τους και της συντεχνίας τους, μέσω της επίκλησης του «ιατρικού απόρρητου», που είναι σεβαστό μόνο όταν αφορά τους διαχειριστές της εξουσίας. Κι ας χαθεί η «Ρώμη», το πολίτευμα και οι πολίτες της.
Σήμερα, καμιά κοινωνία δεν μπορεί να είναι διαφανής όσο ισχύει το τραπεζικό απόρρητο, και καμιά κοινωνία δεν μπορεί να είναι ασφαλής όσο ισχύει το ιατρικό απόρρητο για τους διαχειριστές της κρατικής εξουσίας. Γιατί και τα δυο ισχύουν απολύτως επιλεκτικά και μόνο προς όφελός τους.
Επιτέλους, είναι τουλάχιστον παράλογο να απαιτείται ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία προκειμένου να διοριστεί κανείς δημόσιος υπάλληλος, κλητήρας στη δημαρχία ή να οδηγεί αυτοκίνητο, και να επιτρέπεται σε οποιονδήποτε να αποφασίζει για τις τύχες μιας ολόκληρης κοινωνίας υπό την επίδραση των ψυχοφαρμάκων (νευροληπτικά, άλατα λιθίου, κ.α.) ή της αυξημένης ουρίας στο αίμα του.
Βεβαίως όλα τούτα δεν μας αφορούν, γιατί συμβαίνουν στη Ρώμη του 1ου μ.Χ. αιώνα. Και τυχόν ομοιότητές τους με πρόσωπα και πράγματα της εποχής μας, δεν πρέπει να μας ανησυχούν γιατί όπως μας διαβεβαίωσε στις 13-11-1988, ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου «από κάποιον άκουσα ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν κωμωδία».
Σε ό,τι με αφορά, καθόλου δεν με ανησυχεί η αξιοπιστία του ατόμου από το οποίο «άκουσε» ο κ. πρωθυπουργός αυτή την «πληροφορία». Εκείνο που με ανησυχεί βαθιά είναι ότι δεν θυμάται από ποιόν την «άκουσε».
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Σώφρονα «σιγή ιχθύος» εξακολουθούν να τηρούν οι ψυχίατροι για τα τεκταινόμενα σ' αυτό τον τόπο. Πάντα επωνύμως λαλίστατοι προκειμένου για ανώνυμους απλούς πολίτες, και ανωνύμως σιωπηλοί όσον αφορά τους επώνυμους διαχειριστές της εξουσίας. Πάντα λογορροϊκοί απέναντι στους εξαρτημένους και άφωνοι αντίκρυ σε όσους ναρκώνουν πολιτικά την κοινωνία. Τα μέγιστα «ανησυχούντες» για την πολιτική έναντι της ηρωίνης, και παγερά αδιαφορούντες για την ηρωίνη της πολιτικής και των πολιτικών, που τείνει να δηλητηριάσει ολόκληρη την κοινωνία. Η «ψυχική διαταραχή» των άλλων είναι το αντικείμενό τους. Η κοινωνικοπολιτική διαταραχή η δική τους είναι το όριο και η μοίρα τους.
