ΠΑΡΑΔΟΞΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ HPV
ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ
Με βάση τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο του 2019
Dr. Νicole Delépine,
ογκολόγος, χειρουργός
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
«Πόσο υπέροχο είναι ότι συναντήσαμε ένα παράδοξο.
Τώρα έχουμε κάποια ελπίδα να σημειώσουμε πρόοδο».
Niels Bohr
(Βραβείο Νόμπελ για τα έργα του πάνω σ
τη δομή του ατόμου και των χημικών αντιδράσεων)
Επιμέλεια: Κλεάνθης Γρίβας
Η μεταβολή των επίσημων στοιχείων για την εμφάνιση του καρκίνου δείχνει ότι αυξάνεται η συχνότητά του. Και ότι αυτό γίνεται γρήγορα.
Χρειάζεται πολύς χρόνος για να αποδειχθεί εάν μια προληπτική παρέμβαση προστατεύει πραγματικά. Ενώ η αποτυχία της, μπορεί, μερικές φορές, να καταστεί προφανής πολύ γρήγορα
Η απόδειξη ότι ο «Τιτανικός» ήταν πραγματικά ασφαλής θα απαιτούσε δεκαετίες ναυσιπλοΐας στις πιο επικίνδυνες θάλασσες. Η απόδειξη ότι δεν ήταν ασφαλής, χρειάστηκε μόνο λίγες ώρες… Το ίδιο συμβαίνει, δυστυχώς, και με τον προστατευτικό εμβολιασμό για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με το εμβόλιο Gardasil.
Τα αποδεικτικά στοιχεία ότι ο εμβολιασμός αυξάνει τον κίνδυνο της εμφάνισης επιθετικού καρκίνου μπορεί να διαπιστωθούν πολύ γρήγορα εάν το εμβόλιο τροποποιήσει τα στοιχεία της εμφάνισης του καρκίνου επιταχύνοντάς τα.
Η ανάλυση των τάσεων της επίπτωσης του επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που προκύπτουν από τις δημοσιευμένες επίσημες στατιστικές, μελετήθηκε στις πρώτες πλήρως εμβολιασμένες χώρες (Αυστραλία, Βρετανία, Σουηδία και Νορβηγία), σε σχέση με τα εμβόλια για τον HPV.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ:
Η εκπληκτική επιτυχία των μεθόδων ανίχνευσης του τραχηλικού επιχρίσματος (Pap-test) συνοδεύτηκε από μια σταθερή μείωση του ποσοστού εμφάνισης του επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Σε όλες τις χώρες στις οποίες διενεργούνταν ανιχνευτικοί έλεγχοι, η περίοδος πριν από την εισαγωγή του εμβολιασμού για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (από το 1989 έως το 2007), χαρακτηρίστηκε από μια σημαντική μείωση στη συχνότητα της εμφάνισής του.
Σε λιγότερο από 20 χρόνια, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου μειώθηκε:
από 13,5 σε 9,4 στη Βρετανία. [1]
από 13,5 σε 7,0 στην Αυστραλία. [2]
από 11,6 σε 10,2 στη Σουηδία. [3],
από 15,1 σε 11 στη Νορβηγία. [4]
από 10,7 σε 6,67 στις ΗΠΑ. [5]
από 11,0 σε 7,1 στη Γαλλία.
Σε παγκόσμια κλίμακα, σε όλες τις χώρες που χρησιμοποιούσαν μεθόδους ανίχνευσης (Pap-text), ο μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ήταν 2,5% μεταξύ 1989 και 2000 και 1% μεταξύ των ετών 2000 και 2007, με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση σχεδόν κατά 30% μεταξύ 1989-2007.
Μετά την εισαγωγή του εμβολιασμού, η τάση αυτή αντιστράφηκε. Η αποτυχία του Gardasil να παρέχει πρόληψη από τον καρκίνο, αφενός διαγράφει τα ευεργετικά αποτελέσματα των ελέγχων του επιχρίσματος (Pap-test) και αφετέρου επιταχύνει την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν εκτεταμένο προγράμματα εμβολιασμού, σημειώθηκε μια αντιστροφή της προηγούμενης τάσης, με σημαντική αύξηση της συχνότητας των επιθετικών καρκίνων στις εμβολιασμένες ομάδες. Ας δούμε τις επίσημες πηγές.
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Αντίθετα με τα Fake-News των ΜΜΕ και των πολιτικών, τα επίσημα καταγραμμένα στοιχεία δείχνουν ΑΥΞΗΣΗ και όχι μείωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Η Αυστραλία ήταν η πρώτη χώρα που επέβαλε προγράμματα εμβολιασμού για κορίτσια: τον Απρίλιο του 2007 ένα πρόγραμμα για κορίτσια ηλικίας 12-13 ετών, και τον Ιούλιο του 2007 ένα πρόγραμμα για κορίτσια ηλικίας 14-26 ετών. Και, στη συνέχεια, το 2013, ένα πρόγραμμα για αγόρια.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Υγείας και Πρόνοιας (έκδοση του 2018 που περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία έως το 2014), [6] η τυποποιημένη επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στον συνολικό πληθυσμό δεν μειώθηκε από την εφαρμογή των εμβολιασμών: Αντιθέτως, από 7 / 100.000 το 2007 αυξήθηκε 7,4 το 2014.
Αυτή η παγκόσμια σταθεροποίηση προκύπτει από δύο αντιφατικές τάσεις που γίνονται φανερές μόνο εάν εξεταστούν ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες.
Οι εμβολιασμένες ηλικιακές ομάδες γυναικών αντιμετώπισαν αύξηση του κινδύνου:
- Αύξηση κατά 100% για την ομάδα ηλικίας 15 έως 19 ετών
(από 0,1 το 2007 σε 0,2 το 2014)
- Αύξηση κατά 113% για την ομάδα ηλικίας 20 έως 24 ετών
(από 0,7 το 2007 σε 1,5 το 2014)
πάνω από το 80% αυτές τις γυναίκες ήταν μεταξύ 13 και 17 ετών όταν εμβολιάστηκαν.
Όμως, επειδή τα αριθμητικά στοιχεία είναι μικρά, η αύξηση αυτή δεν είναι στατιστικά σημαντική.
Μια τρίτη αύξηση:
για την ομάδα 25-29 ετών (από 5,9 σε 8, p = 0,06) και
για την ομάδα 30-34 (από 9,9 σε 12,4 c= 0,80 p= 0,01) [ομάδα με λιγότερο εμβολιασμένα άτομα, λόγω ηλικίας].
Αυτές οι αυξήσεις είναι στατιστικά σημαντικές.
Το γνωστό δράμα της κορυφαίας αθλήτριας Sarah Tait: Ο αυξημένος κίνδυνος καρκίνου μετά τον εμβολιασμό, απεικονίστηκε δραματικά στη θλιβερή ιστορία της Sarah Tait, πρωταθλήτριας στην κωπηλασία και ολυμπιονίκης, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012. Η Sarah Tait, είδε τη ζωή της να καταστρέφεται ενώ βρισκόταν στο απόγειο της δόξας: υπέφερε από επιθετικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Λίγα χρόνια μετά τον εμβολιασμό της, πέθανε σε ηλικία 33 ετών. Φυσικά, δεν ξέρουμε αν ο εμβολιασμός ήταν η άμεση αιτία του καρκίνου της, αλλά στατιστικά έχει μία στις δύο πιθανότητες να έπασχε από καρκίνο που συνδέεται με τον εμβολιασμό (πράγμα που αποτελεί μέρος της κατά 113% αύξησης του καρκίνου που παρατηρείται μετά τον εμβολιασμό). Επιπλέον, σημειώνεται ότι στην Sarah Tait, ο καρκίνος εμφανίστηκε πολύ νωρίς.
ΟΙ ΜΗ-ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΠΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΜΕ ΤΟ PAP-TEST
(Τεστ Παπανικολάου)
Κατά την ίδια περίοδο, οι μεγαλύτερες γυναίκες (και επομένως μη εμβολιασμένες) είδαν τον κίνδυνο καρκίνου να μειώνεται σημαντικά:
μείον 17% για τις γυναίκες ηλικίας 55 έως 59 ετών (από 9,7 σε 8,1),
μείον 13% για τις γυναίκες ηλικίας 60 έως 64 ετών (από 10,3 σε 8,9),
μείον 23% για τις γυναίκες ηλικίας 75 έως 79 ετών (από 11,5 σε 8,8),
μείον 31% για γυναίκες ηλικίας 80 έως 84 ετών (από 14,5 σε 10).
ΒΡΕΤΑΝΙΑ
ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΟΥ GARDASIL: ΠΡΟΩΘΕΙ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 2008 θεσπίστηκε ένα εθνικό πρόγραμμα για τον εμβολιασμό με το εμβόλιο HPV σε σύντομο χρονικό διάστημα σε κορίτσια ηλικίας 12-13 ετών και 14-18 ετών.
Το εθνικό πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασιλείου το 2008 χρησιμοποίησε το δισθενές εμβόλιο HPV (Cervarix), αλλά το 2012 το αντικατέστησε με το τετραδύναμο εμβόλιο (Gardasil). Η κάλυψη του εμβολιασμού κατά του ιού HPV στην Αγγλία ήταν υψηλή, καθώς το 80% των ηλικιών 12-13 ετών καλύφθηκε πλήρως. Η ομάδα ελέγχου καλύφθηκε με χαμηλότερα ποσοστά (που κυμαίνονταν από 39% έως 76%).
Μετά τον εμβολιασμό, η επίπτωση του καρκίνου στον συνολικό πληθυσμό, αυξήθηκε από 9,4 ανά 100.000 το 2007 σε 9,6 το 2015. Παρατηρούμε αντιτιθέμενες τάσεις μεταξύ των ηλικιακών ομάδων.
Οι υπέρμαχοι του εμβολιασμού περίμεναν ότι τα ποσοστά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα μειώνονταν στις γυναίκες ηλικίας 20 έως 24 ετών από το 2014, καθώς οι εμβολιασμένοι έφηβοι θα εισέρχονταν στη δεύτερη δεκαετία της ζωή τους. Ωστόσο, το 2016, οι εθνικές στατιστικές έδειξαν μια απότομη και σημαντική αύξηση του ποσοστού του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σ’ αυτή την ηλικιακή ομάδα. Αυτές οι πληροφορίες του 2016 που (δυστυχώς δεν δημοσιοποιήθηκαν) θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως σήμα συναγερμού.
- Οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 20 και 25 ετών (που είχαν εμβολιασθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 85%, όταν ήταν μεταξύ 14 και 18 ετών), παρουσίασαν αύξηση του κινδύνου καρκίνου κατά 70% σε 2 χρόνια (από 2,7 το 2012 σε 4,6 ανά 100.000 το 2014 (p=0,0006).
- Οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 25 και 30 ετών (που ήταν μεταξύ 18 και 23 ετών κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του εμβολιασμού) παρουσίασαν αύξηση του κινδύνου καρκίνου κατά 100% (από 11 σε 22 / 100.000) μεταξύ του 2007 και του 2015. [7]
- Οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 25 και 34 ετών (που ήταν λιγότερο εμβολιασμένες, έχοντας εκτεθεί μόνο σε κάποιους εμβολιασμούς), αντιμετώπισαν τον κίνδυνο αύξησής τους κατά 18% (από 17 το 2007 σε 20 το 2014).
Στη Βρετανία, όπως και στην Αυστραλία, μόνο οι μεγαλύτερες σε ηλικία μη-εμβολιασμένες γυναίκες είδαν να μειώνεται ο κίνδυνος του καρκίνου:
Μείον 13% για τις γυναίκες ηλικίας 65 έως 79 ετών. Και
Μείον 10% για τις γυναίκες άνω των 80 ετών,
(πιθανότατα επειδή συνέχισαν τους ελέγχους με Pap-test).
ΣΟΥΗΔΙΑ
Το ίδιο παράδοξο φαινόμενο του εμβολίου Gardasil εκδηλώθηκε και στη Σουηδία: Αυξήθηκε η συχνότητα των καρκίνων στις εμβολιασμένες γυναίκες. Πράγμα που λειτούργησε ως σήμα συναγερμού.
Στη Σουηδία, το Gardasil χρησιμοποιείται από το 2006. Το πρόγραμμα εμβολιασμού εγκαινιάστηκε το 2010, με την εμβολιαστική κάλυψη των κοριτσιών 12 ετών να προσεγγίζει το 80%. Κατά την περίοδο 2012-2013, με ένα άλλο πρόγραμμα, εμβολιάστηκαν όλα σχεδόν τα κορίτσια ηλικίας 13 έως 18 ετών.
Στη Σουηδία, η τυποποιημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στον συνολικό πληθυσμό αυξήθηκε σταθερά μετά τον εμβολιασμό από 9,6 ανά 100.000 το 2006 σε 9,7 το 2009, σε 10,3 το 2012 και σε 11,49 το 2015. [8]
Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της συχνότητας των διηθητικών καρκίνων στις γυναίκες ηλικίας 20-24 ετών, η επίπτωση των οποίων διπλασιάστηκε (από 1,86 το 2007 σε 3,72 το 2015 p <0,001) [9]. και στις γυναίκες ηλικίας 20 έως 29 ετών η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αυξήθηκε κατά 19% (από 6,69 σε 8,01)
Αντίθετα, (όπως συνέβη και στην Αυστραλία και τη Μεγάλη Βρετανία), παρατηρήθηκε μείωση της επίπτωσης του διηθητικού καρκίνου στις γυναίκες άνω των 50 ετών, μια ομάδα που δεν έχει συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα εμβολιασμού. Η συχνότητα επιθετικού καρκίνου του τράχηλου της μήτρας μειώθηκε μεταξύ του 2007 και του 2015
κατά 6% για τις γυναίκες ηλικίας 50- 59 ετών (από 14,24 σε 13,34),
κατά 4% για τις γυναίκες ηλικίας 60-69 ετών (από 12,63 σε 12,04)
κατά 17% για τις γυναίκες ηλικίας 70-79 ετών (από 15,28 σε 12,66)
κατά 12% για τις γυναίκες άνω των 80 ετών (από 15,6 σε 13,68).
ΝΟΡΒΗΓΙΑ
Το καταγραμμένα στοιχεία του καρκίνου δείχνουν αύξηση της τυποποιημένης συχνότητας επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας από 11,7 το 2007 σε 12,2 το 2009, σε 13,2 το 2012 και σε 14,9 το 2015. [10]
Η αύξηση αυτή οφείλεται - σχεδόν αποκλειστικά - στις νέες γυναίκες, οι οποίες περιλαμβάνουν όλες τις εμβολιασμένες, όπως αποδεικνύεται από την απότομη μείωση της μέσης ηλικίας εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου από το 48ο έτος της ηλικίας το 2002-2006 στο 45ο έτος το 2012-2016.
Από το 2007 μέχρι το 2015, η επίπτωση του επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αυξήθηκε κατά 8% στις γυναίκες ηλικίας 20-29 ετών (από 7,78 σε 8,47). [11]
Κατά την ίδια περίοδο, παρατηρήθηκε μείωση της επίπτωσης του επιθετικού καρκίνου σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα εμβολιασμού:
Μείον -11% για τις γυναίκες ηλικίας 55- 64 ετών (από 15,47 σε 13,7)
Μείον -16% για τις γυναίκες ηλικίας 65 -74 ετών (από 17,7 σε 14,71)
Μείον -29% για τις γυναίκες ηλικίας 75- 85 ετών (από 18,39 σε 13).
ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
Στις ΗΠΑ, η κάλυψη του εμβολιασμού είναι χαμηλότερη από ό, τι σε άλλες προηγούμενες χώρες (κοντά στο 60%).
Σύμφωνα με την Ανασκόπηση Στατιστικών Καρκίνου 1975-2015, [12] η τυποποιημένη επίπτωση του επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας παραμένει σταθερή (+0,1) μετά τον εμβολιασμό.
Στις ΗΠΑ, η ίδια διαφορά παρατηρείται ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες, αλλά με μικρότερο εύρος:
Στις γυναίκες άνω των 50 ετών σημειώθηκε μείωση κατά 5% του κινδύνου εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου (από 10,37 ανά 100.000 το 2007 σε 9,87 το 2015), ενώ στις νεότερες γυναίκες (συμπεριλαμβανομένων των εμβολιασμένων), σημειώθηκε αύξηση κατά 4% (από 5,24 το 2007 σε 5,47 το 2015) .
ΓΑΛΛΙΑ: «ΧΩΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ»
Η εξέλιξη αυτών των χωρών που έχουν μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη κατά του HPV μπορεί να συγκριθεί με την τάση που παρατηρείται στη μητροπολιτική Γαλλία, όπου η εμβολιαστική κάλυψη κατά του HPV είναι πολύ χαμηλή (περίπου 15%). Για το λόγο αυτό, η Γαλλία μπορεί να θεωρηθεί ως «χώρα ελέγχου».
Στη Γαλλία, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μειώθηκε σταθερά από 15 το 1995 σε 7,5 το 2007, σε 6,7 το 2012 και σε 6 το 2017, και είναι πολύ χαμηλότερη από εκείνη των χωρών με μεγάλη κάλυψη εμβολίων. [13]
Αυτή η μείωση της επίπτωσης συνοδεύτηκε από μείωση της θνησιμότητας από 5 το 1980 σε 1,8 το 2012 και 1,7 το 2017.
Είναι παράδοξο και πολύ ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτά τα εξαιρετικά γαλλικά αποτελέσματα (χαμηλό ποσοστό καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και χαμηλή σχετική θνησιμότητα), θα μπορούσαν να διακυβευθούν από την εισαγωγή υποχρεωτικού εμβολιασμού λόγω βραχυπρόθεσμων πολιτικών σκοπιμοτήτων που εξυπηρετούν τα μεγάλα φαρμακοβιομηχανικά συμφέροντα και προωθούνται με την παραπληροφόρηση. [14]
Τα παράδοξα δραματικά αποτελέσματα του Gardasil
πρέπει να κινητοποιήσουν τα ΜΜΕ και τα Κέντα Λήψης Αποφάσεων
Σε όλες τις χώρες που πέτυχαν υψηλή εμβολιαστική κάλυψη με το HPV, τα επίσημα στοιχεία για τον καρκίνο δείχνουν αύξηση της επίπτωσης του επιθετικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Για τις γυναίκες κάτω των 20 ετών, ο αριθμός είναι μικρός και όχι στατιστικά σημαντικός, αλλά οι παρόμοιες αυξήσεις που σημιεώνονται σε όλες τις χώρες που μελετήθηκαν, αποτελούν σήμα συναγερμού.
Για τις γυναίκες 20-30 η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται μετά τον εμβολιασμό και είναι εξαιρετικά σημαντική στατιστικά (p <0.01 ή 0.001). Στις ίδιες χώρες, κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, στις ηλικιωμένες μη-εμβολιασμένες γυναίκες, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μειώνεται.
Ομοίως, στη μητροπολιτική Γαλλία, χώρα με χαμηλή κάλυψη εμβολιασμού, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας συνεχίζει να μειώνεται με ρυθμό συγκρίσιμο με την περίοδο πριν τον εμβολιασμό.
Αυτά τα παράδοξα αποτελέσματα θέτουν επί τάπητος την ανάγκη της ταχείας αναθεώρησης των υφιστάμενων «συστάσεων» και της εντατικής έρευνας για να εξηγηθεί αυτό το καταστροφικό ζήτημα.
[1] Cancer Research UK, Cervical Cancer (C53): 1993-2015, European Age-Standardized Incidence Rates per 100.000 Population, Females, UK Accessed 08 [ 2018 ].
[2] AIHW [2]. 13. AIHW 2017. Cancer in Australia 2017. Cancer series no. 101. Cat. No. CAN 100. Canberra: AIHW.
[3] NORDCAN, Association of the Nordic Cancer Registries 3.1.2018
[4] Bo T Hansen, Suzanne Campbell, Mari Nygård Long-term incidence of HPVrelated cancers, and cases preventableby HPV vaccination: a registry-based study in Norway BMJ Open 2018; 8: e019005
[5] Table 5.1 Cancer of the Cervix Uteri (Invasive) Trends in SEER Incidence and US Mortality SEER Cancer Statistics Review 1975-2012
[6] Australian Institute of Health and Welfare (AIHW) 2017 Australian Cancer Incidence and Mortality (ACIM) books: cervical cancer Canberra: AIHW. <Http://www.aihw.gov.au/acim-books>.
[7] A Castanona, P Sasienia Is the recent increase in cervical cancer in women aged 20-24 years in England a cause for concern? Preventive Medicine 107 (2018) 21-28
[8] Nationellt Kvalitetsregister für Cervix cancer prevention (NKCx), http://nkcx.se/templates/_rsrapport_2017.pdf [in Swedish]
[9] Engholm G, Ferlay J, Christensen N, Hansen HL, Hertzum-Larsen R, Johannesen TB, Kejs AMT, Khan S, Olafsdottir E, Petersen T, Schmidt LKH, Virtanen A and Storm HH: Cancer Incidence, Mortality, Prevalence and Survival in the Nordic Countries, Version 8.1 (28.06.2018). Association of the Nordic Cancer Registries. Danish Cancer Society. Available from http://www.ancr.nu, accessed it 30 / 09 / 2018 .
[10] Cancer in Norway 2016
[11] Engholm G, Ferlay J, Christensen N, Hansen HL, Hertzum-Larsen R, Johannesen TB, Kejs AMT, Khan S, Olafsdottir E, Petersen T, Schmidt LKH, Virtanen A and Storm HH: Cancer Incidence, Mortality, Prevalence and Survival in the Nordic Countries, Version 8.1 (28.06.2018). Association of the Nordic Cancer Registries. Danish Cancer Society. Available from http://www.ancr.nu, accessed is 1 / 10 / 2018
[12] SEER 9 National Center for Health Statistics, CDC
[13] Francim, HCL, Public Health France, INCa. Projections of Cancer Incidence and Mortality in Metropolitan France in 2017 – Solid Tumors [Internet]. Saint-Maurice: Public health France [updated 02/01/2018; viewed on the 09/05/2018
[14] https://www.agoravox.fr/tribune-libre/article/gardasil-alerte-risque-imminent-d-206314 Gardasil, alert, imminent risk of mandatory vaccination against HPV unnecessary, and sometimes dangerous , for girls and boys.
